A gdy umarł Gedeon, syn Joasza, w podeszłym już wieku, został pochowany w grobie Joasza, swojego ojca, w Ofrze abiezerejskiej.”. Po śmierci Gedeona powstała niejasna sytuacja. Sędzią nie został Abimelech, syn Gedeona z nieprawego łoża. Zapewne pogardzany i odrzucony przez rodzinę, miał zdegradowany charakter. Otrzymasz Uwspółcześnioną Biblię Gdańską - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu wydane przez Fundację Wrota Nadziei. PDF Biblia jest zapisana w dokumencie PDF. Listy Apostolskie stanowią część Nowego Testamentu. Autorami dwudziestu jeden Listów Nowego Testamentu byli apostołowie. Listy adresowane były do różnych społeczności (gmin chrześcijańskich) lub do określonych osób spośród chrześcijan. Tworzone były na potrzeby gmin zakładanych przez pierwszych chrześcijan. Jednak większa część Starego Testamentu została spisana najprawdopodobniej w VI-IV wieku p.n.e. Pośród najmłodszych części w Starym Testamencie znajduje się Księga Daniela, której spisanie określa się na II-I w. p.n.e. Stary Testament w Biblii. Kolejna kwestia dotyczy autorów Ksiąg Starego Testamentu. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Tanie książki - Księgarnia internetowa ☝ Darmowa dostawa z Allegro Smart - Najwięcej ofert w jednym miejscu ⭐ 100% bezpieczeństwa każdej transakcji. Vay Tiền Trả Góp Theo Tháng Chỉ Cần Cmnd Hỗ Trợ Nợ Xấu. Skróty używane w tej publikacji Przekłady Biblii Przekłady polskie: Bb Biblia brzeska (1563), przedruk 2001, wyd. Ferdinand Schöningh Bg Biblia gdańska (1632), Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, wyd. 1988 Bl Biblia lubelska, Redakcja Wydawnictw KUL, 1991 i nn. Bp Biblia poznańska (1973), wyd. III, Księgarnia św. Wojciecha, 1991-1994 Br Różne księgi biblijne w tłum. R. Brandstaettera, PAX, 1978 i nn. BT Biblia Tysiąclecia (1965), wyd. II, Pallottinum, 1971 Bw Biblia warszawska (1975), Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, wyd. 1980 BWP Biblia Warszawsko-Praska, tłum. K. Romaniuk, Towarzystwo Biblijne w Polsce, 1998 Db Pismo Święte Nowego Testamentu, przekład z greki E. Dąbrowski, Księgarnia św. Wojciecha, 1960 GNŚ Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata, 1994 Kow Pismo Święte Nowego Testamentu, tłum. S. Kowalski (1957), PAX, wyd. 1990 Kr Pismo Święte Starego Testamentu, tłum. J. Kruszyński, 1937 i nn. KUL Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Pallottinum, 1959 i nn. KŻNT Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, D. H. Stern, tłum. A. Czwojdrak, Vocatio, 2005 Mił Księga Psalmów, tłum. Cz. Miłosz, Éditions du Dialogue, 1981 NŚ Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, 1997 NTint Grecko-polski Nowy Testament, wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, tłum. R. Popowski i M. Wojciechowski, Vocatio, 1993 PE Pismo Święte Nowego Testamentu i Psalmy, przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, 2001 Pop Nowy Testament, tłum. R. Popowski, Vocatio, 2000 STint Hebrajsko-polski Stary Testament, Pięcioksiąg, tłum. A. Kuśmirek, Vocatio, 2003 Wk Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, tłum. J. Wujek (1599), wyd. III popr., Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1962 Wp Nowy Testament. Współczesny przekład, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, 1991 Przekłady obcojęzyczne: AS American Standard Version, American Revision Committee (1901), wyd. 1944 AT The Complete Bible — An American Translation, tłum. J. M. Powis Smith i E. J. Goodspeed (1939), wyd. 1951 Da The ‘Holy Scriptures’, tłum. J. N. Darby, wyd. 1949 Dy Challoner-Douay Version (ok. 1750), wyd. 1942 Int The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures, wyd. 1985 JB The Jerusalem Bible, red. A. Jones, 1966 JP The Holy Scriptures According to the Masoretic Text, The Jewish Publication Society of America (1917), wyd. 1952 KJ King James Version (1611), wyd. 1942 Kx The Holy Bible, tłum. R. A. Knox, 1956 La The Holy Bible From Ancient Eastern Manuscripts, tłum. G. M. Lamsa, 1957 Le The Twenty-Four Books of the Holy Scriptures, tłum. I. Leeser (1853), wyd. 1914 LXX Septuaginta (przekład gr., III i II w. red. A. Rahlfs, 1935 LXX, Bagster The Septuagint With Apocrypha: Greek and English, tłum. na ang. L. C. L. Brenton (1851), wyd. 1986 LXX, Thomson The Septuagint Bible, tłum. na ang. C. Thomson (1808), zrew. C. A. Muses, 1954 Mo A New Translation of the Bible, tłum. J. Moffatt (1935), wyd. 1954 NE The New English Bible, 1970 NW New World Translation of the Holy Scriptures — With References, 1984 Ph The New Testament in Modern English, tłum. J. B. Phillips (1958), wyd. 1976 Ro The Emphasised Bible, J. B. Rotherham, 1902 RS Revised Standard Version (1952), wyd. 1971 Sy Peszitta (przekład syryjski, V w. red. S. Lee (1826), przedruk United Bible Societies, 1979 Vg Wulgata (przekład łac., Hieronim, ok. r. 400), red. R. Weber, 1975 Yg The Holy Bible, tłum. R. Young, wyd. zrew. 1887 Księgi biblijne Abd Abdiasza Ag Aggeusza Am Amosa Dn Daniela Dz Dzieje Apostolskie Ef Efezjan Est Estery Ezd Ezdrasza Eze Ezechiela Flm Filemona Flp Filipian Gal Galatów (Galacjan) Hab Habakuka Heb Hebrajczyków (Żydów) Hi Hioba (Joba) Iz Izajasza Jak Jakuba Jer Jeremiasza Jl Joela Jn Jana 1Jn 1 Jana 2Jn 2 Jana 3Jn 3 Jana Jon Jonasza Joz Jozuego 1Kl 1 Królów (1 Królewska) 2Kl 2 Królów (2 Królewska) 1Kn 1 Kronik 2Kn 2 Kronik 1Ko 1 Koryntian 2Ko 2 Koryntian Kol Kolosan Kpł Kapłańska (3 Mojżeszowa) Kzn Kaznodziei (Koheleta, Eklezjastesa) Lam Lamentacje (Treny) Lb Liczb (4 Mojżeszowa) Łk Łukasza Mal Malachiasza Mi Micheasza Mk Marka Mt Mateusza Nah Nahuma Neh Nehemiasza Obj Objawienie (Apokalipsa) Oz Ozeasza PnP Pieśń nad Pieśniami Prz Przysłów (Przypowieści) Ps Psalmy 1Pt 1 Piotra 2Pt 2 Piotra Pwt Powtórzonego Prawa (5 Mojżeszowa) Rdz Rodzaju (1 Mojżeszowa) Rz Rzymian Sdz Sędziów 1Sm 1 Samuela 2Sm 2 Samuela Sof Sofoniasza 1Tm 1 Tymoteusza 2Tm 2 Tymoteusza 1Ts 1 Tesaloniczan 2Ts 2 Tesaloniczan Tyt Tytusa Wj Wyjścia (2 Mojżeszowa) Za Zachariasza Inne skróty akad. akadyjski ang. angielski arab. arabski aram. aramejski asyr. asyryjski babil. babiloński °C stopnie Celsjusza cd. ciąg dalszy Chr. Chrystus cm centymetr cz. część dosł. dosłownie dr doktor egip. egipski fr. francuski g gram gr. grecki ha hektar hebr. hebrajski hiszp. hiszpański in. inny itd. i tak dalej itp. i tym podobne j. jezioro jun. junior kg kilogram km kilometr km/h kilometry na godzinę ks. księga l litr lm. liczba mnoga lp. liczba pojedyncza łac. łaciński m metr między innymi ml mililitr mm milimetr nn. następny nagł. nagłówek naszej ery niem. niemiecki np. na przykład nad poziomem morza nr numer NT Nowy Testament ok. około paźdz. październik pd. południe, południowy pers. perski pn. północ, północny przed naszą erą pol. polski por. porównaj poz. pozycja poniżej poziomu morza prof. profesor przyp. przypis r. rok red. redaktor, redakcja rodz. rodzaj rozdz. rozdział s. strona ss. strony ST Stary Testament sygn. sygnatura szp. szpalta środk. środkowy t tona t. tom tj. to jest tłum. tłumaczył tzn. to znaczy tzw. tak zwany w. werset, wiek wg według wsch. wschód, wschodni wyd. wydanie zach. zachód, zachodni zm. zmarł zob. zobacz zrew. zrewidował, zrewidowany Częściej cytowane dzieła pisarzy starożytnych 1. Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, tłum. Z. Kubiak i J. Radożycki, Księgarnia św. Wojciecha, 1962 2. Józef Flawiusz, Przeciw Apionowi. Autobiografia, tłum. J. Radożycki, Księgarnia św. Wojciecha, 1986 3. Józef Flawiusz, Wojna żydowska, tłum. J. Radożycki, Księgarnia św. Wojciecha, 1980 4. Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Czytelnik, 1959 5. Tacyt, Dzieła, tłum. S. Hammer, Czytelnik, 1957 Stary Testament w zasadzie jest historią Narodu Wybranego, w pewnym sensie historią powstania jego religii. Jest także zbiorem reguł i nakazów życia zgodnego z moralnością, przestróg, mądrości itp. Nie będę jednak w tym miejscu dokładnie tego opisywać, jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie, zajrzyj do ciekawostek. Sam Stary Testament składa się z 46 ksiąg. Pozwolę sobie wymienić je wszystkie, a to z dwóch powodów: po pierwsze będą linkami do stron, na których będę opisywać poszczególne księgi, a po drugie jest to okazja do wymienienia skrótów nazw, które są używane przy wszystkich cytatach. Nie trzeba wiele ćwiczeń, żeby nauczyć się je rozszyfrowywać, ponieważ są po prostu skrótami pełnych nazw. zapytał(a) o 16:51 Jakie są skróty do tych ksiąg ze Starego Testamentu? No bo mam tez i skróty wypisać ;plis, jesli jestes dobry z religi, albo daj linka jesli gdzies to znalazleś : 1. Księga Rodzaju 2. Księga Wyjścia 3. Księga Kapłańska 4. Księga Liczb 5. Księga Powtórzonego Prawa Księgi Historyczne 6. Księga Jozuego 7. Księga Sędziów 8. Księga Rut 9. Pierwsza Księga Samuela 10. Druga Księga Samuela 11. Pierwsza Księga Królewska 12. Druga Księga Królewska 13. Pierwsza Księga Kronik 14. Druga Księga Kronik 15. Księga Ezdrasza 16. Księga Nehemiasza 17. Księga Tobiasza 18. Księga Judyty 19. Księga Estery 20. Pierwsza Księga Machabejska 21. Druga Księga Machabejska Księgi Dydaktyczne 22. Księga Hioba 23. Księga Psalmów 24. Księga Przysłów 25. Księga Koheleta ( czyli Eklezjastesa ) 26. Pieśń nad Pieśniami 27. Księga Mądrości 28. Mądrość Syracha ( Eklezjastyk) Księgi Prorockie 29. Księga Izajasza 30. Księga Jeremiasza 31. Lamentacje 32. Księga Barucha 33. Księga Ezechiela 34. Księga Daniela 35. Księga Ozeasza 36. Księga Joela 37. Księga Amosa 38. Księga Abdiasza 39. Księga Jonasza 40. Księga Micheasza 41. Księga Nahuma 42. Księga Habakuka 43. Księga Sofoniasza 44. Księga Aggeusza 45. Księga Zachariasza 46. Księga Malachiasza To pytanie ma już najlepszą odpowiedź, jeśli znasz lepszą możesz ją dodać 1 ocena Najlepsza odp: 100% Najlepsza odpowiedź Uważasz, że ktoś się myli? lub Dlaczego warto, by Stary Testament był czytany i studiowany przez chrześcijan? Na to pytanie w sposób lapidarny odpowiada św. Augustyn: „Novum in Vetere latet et in Novo Vetus patet” (Nowy Testament w Starym jest ukryty, a Stary w Nowym znajduje wyjaśnienie) (Quaestiones in Heptateucum, 2, 73). Myśl tę jasno formułuje także św. Grzegorz Wielki w swym komentarzu do Ezechiela stwierdzając: „To, co Stary Testament obiecywał, Nowy Testament ukazał; to, co tamten głosił w sposób ukryty, ten głosi otwarcie jako obecne. Dlatego Stary Testament jest proroctwem Nowego Testamentu; a najlepszym komentarzem do Starego Testamentu jest Nowy Testament” (In Ezechielem, I, 6, 15). W sposób obrazowy odpowiedź na to pytanie daje nam dokument Papieskiej Komisji Biblijnej, zatytułowany „Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej”. Czytamy w nim, że „bez Starego Testamentu Nowy Testament byłby księgą nie do odszyfrowania, rośliną pozbawioną korzeni i skazaną na uschnięcie” (nr 84). W historii chrześcijaństwa znane są próby deprecjonowania pism Starego Testamentu i usuwania ich jako lektury bezużytecznej i bezwartościowej. Na początku II w. Marcjon odrzucił cały Stary Testament. W IV w. manichejczycy pogardzając pismami Starego Testamentu postrzegali je jako coś ohydnego i pozbawionego duchowości. W okresie reformacji Marcin Luter wysunął tezę, że pomiędzy Starym a Nowym Testamentem nie ma harmonii, lecz stosunek dialektyczny oparty na antytezie pomiędzy Prawem a Ewangelią. W 1920 r. reprezentant protestanckiej teologii liberalnej Adolf von Harnack wyraził pogląd, że zachowanie tekstów starotestamentalnych w XVI wieku było czymś fatalnym, ale reformacja nie zdołała się jeszcze z tego oswobodzić. Jednak od XIX wieku utrzymanie tych pism w protestantyzmie jako dokumentów kanonicznych o wartości równej Nowemu Testamentowi jest konsekwencją religijnego i kościelnego bezładu. Kościół od samego początku stanowczo przeciwstawiał się błędnej nauce Marcjana i innych wtórujących mu głosów. Ojcowie Kościoła oraz wybitni teolodzy i egzegeci chrześcijańscy (Orygenes, Hieronim, Augustyn i inni) z wielkim szacunkiem studiowali Stary Testament, aby lepiej i głębiej zrozumieć treść i sens Pism Nowego Testamentu. Także współczesna nauka Kościoła mocno podkreśla istotne znacznie Starego Testamentu dla chrześcijan. Katechizm Kościoła Katolickiego w punkcie 123 jasno formułuje stanowisko katolickie wobec Starego Testamentu: „chrześcijanie czczą Stary Testament jako prawdziwe Słowo Boże. Kościół zawsze z mocą przeciwstawiał się idei odrzucenia Starego Testamentu pod pretekstem, że Nowy Testament doprowadził do jego przedawnienia (marcjonizm).” W niektórych środowiskach istnieje tendencja rozpowszechniania nazwy „Pierwszy Testament” celem uniknięcia niekorzystnego skojarzenia, które można by było przypisać „Staremu Testamentowi”. Jednakże, jak mocno podkreśla dokument Papieskiej Komisji Biblijnej, „Stary Testament” jest wyrażeniem biblijnym i tradycyjnym, które nie zawiera w sobie negatywnych skojarzeń. Tytuł „Stary Testament” jest nazwą użytą przez św. Pawła na oznaczenie pism przypisywanych Mojżeszowi: „I tak aż do dnia dzisiejszego, gdy czytają Stare Przymierze, pozostaje nad nimi ta sama zasłona, bo odsłania się ona w Chrystusie. I aż po dzień dzisiejszy, gdy czytają Mojżesza, zasłona spoczywa na ich sercach” (2 Kor 3,14-15). W późniejszym czasie tytułem tym objęto także inne pisma narodu żydowskiego. Nazwa „Nowy Testament” wywodzi się z księgi proroka Jeremiasza (Jr 31,31), który zapowiada „nowe przymierze” (hebr. berit hadasza, w Septuagincie – kaine diatheke). Kościół uznał pisma Starego Testamentu za natchnione przez Boga i włączył je do kanonu pism świętych. W Konstytucji o Objawieniu Bożym Dei verbum Soboru Watykańskiego II, w punkcie 11 czytamy, że „Kościół, na podstawie wiary apostolskiej uważa księgi tak Starego, jak Nowego Testamentu w całości, ze wszystkimi ich częściami za święte i kanoniczne, dlatego że spisane pod natchnieniem Ducha Świętego, Boga mają za Autora i jako takie zostały Kościołowi przekazane”. W korpusie Nowego Testamentu odnaleźć można wiele wyraźnych i pośrednich cytatów, a także aluzji do Starego Testamentu (np. u św. Mateusza 160, u św. Marka 60, u św. Łukasza 192, u św. Jana 140). Autorzy Nowego Testamentu często odwołują się do powagi Starego Testamentu, wzmiankując o tym w sposób wyraźny (zob. Rz 9,17). W Nowym Testamencie często możemy spotkać formuły: „ponieważ zostało napisane”, „według tego, co zostało napisane”, które pokazują nam, że natchnieni autorzy chrześcijańscy przeprowadzają swe dowodzenie w oparciu o tekst starotestamentalny, przyznając mu wartość decydującą (zob. J 10,34-36). Chrześcijańska lektura Starego Testamentu przesuwa akcenty interpretacyjne wobec niektórych instytucji starotestamentalnych. Należą do nich instytucje prawne, jak na przykład lewickie kapłaństwo i Świątynia Jerozolimska; formy kultu, do których należało składanie ofiar ze zwierząt; praktyki religijne i rytualne, jak obrzezanie; przepisy na temat czystości, przepisy pokarmowe; niedoskonałe prawa, jak te dotyczące rozwodu; restrykcyjne interpretacje prawne, na przykład dotyczące szabatu. Widać jednak wyraźną ciągłość pomiędzy Starym Testamentem a wiarą chrześcijańską w odniesieniu do fundamentalnych tematów. Nowy Testament podejmuje w pełni wszystkie wielkie tematy teologii Izraela w ich potrójnym odniesieniu do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości. Najpierw pojawia się uniwersalna i zawsze obecna perspektywa: Bóg jest jeden; to On poprzez swoje słowo i tchnienie stworzył i podtrzymuje wszechświat łącznie z ludzką istotą. Inne tematy rozwinięto w łonie szczegółowej historii: Bóg przemówił, wybrał sobie lud, wielokrotnie go uwalniał i zbawiał, związał się z nim przymierzem, sam mu się ofiarowując (łaska) i zalecając mu drogę wierności (Prawo). Osoba i dzieło Chrystusa, jak również istnienie Kościoła są niejako przedłużeniem tej historii. Ta zaś otwiera ludowi wybranemu horyzonty przyszłości: potomstwo (obietnica dla Abrahama), miejsce pobytu (ziemia), trwałość pomimo kryzysów i doświadczeń (dzięki wierności Boga), nastanie idealnego porządku politycznego (Królestwo Boże, mesjanizm). Błogosławieństwo dane Abrahamowi od samego początku ma charakter uniwersalistyczny. Zbawienie dane przez Boga dotrze do wszystkich - na krańce całej ziemi. W Dziejach Apostolskich kerygmatyczne przemówienia przywódców Kościoła – Piotra, Jakuba, Pawła, Barnaby i Filipa, sytuują wydarzenia Męki, Zmartwychwstania, Pięćdziesiątnicy i misyjnego otwarcia Kościoła w doskonałej ciągłości z pismami Starego Testamentu. Pisma Nowego Testamentu mają do ksiąg Starego Testamentu stosunek pozytywny. Utrzymują, że są one podstawą, na której w konsekwencji one same bazują. Św. Paweł w swym Liście do Rzymian zawarł myśl, że pisma starotestamentalne mają wartość dla duchowego życia chrześcijan: „To zaś, co niegdyś zostało napisane, napisane zostało i dla naszego pouczenia, abyśmy dzięki cierpliwości i pociesze, jaką niosą Pisma, podtrzymywali nadzieję” (Rz 15,4). Wydarzenia opisywane w Nowym Testamencie leżą na linii zbawczego działania Boga, który swą wolę objawił w pismach narodu żydowskiego. Chrześcijanin, zapoznając się z treścią Starego Testamentu w kluczu chrystologicznym, pogłębia rozumienie zbawczej akcji Boga wobec ludzi wiary. Pozwala mu to na duchowy kontakt ze starotestamentalnymi bohaterami, którzy poprzedzają go na drodze wiary ku Bogu Abrahama, Izaaka i Jakuba. Chrześcijanie poprzez lekturę typologiczną mogą rozpoznawać bogatą i niewyczerpalną treść Starego Testamentu. Chrześcijańska lektura tekstów starotestamentalnych nie powinna jednak polegać na chęci znalezienia w nich wszystkich bezpośrednich odniesień do Jezusa i rzeczywistości chrześcijańskiej. Dla chrześcijan cała ekonomia starotestamentalna jest ruchem skierowanym ku Chrystusowi. Jeśli więc czyta się Stary Testament w świetle osoby Chrystusa, można retrospektywnie uchwycić coś z tego ruchu. Jednak, gdy chodzi o ten ruch, o powolny i trudny postęp poprzez historię, to każde wydarzenie i każdy tekst sytuuje się w szczególnym punkcie drogi i w mniejszym lub większym dystansie od jej kresu. Czytanie tekstów Starego Testamentu i ich studium umożliwia kontakt pomiędzy środowiskami żydowskimi i chrześcijańskimi. Pięknie ujął to Jan Paweł II podczas odwiedzin synagogi w Moguncji: „Spotkanie między Ludem Bożym nie odwołanego przez Boga Starego Przymierza (por. Rz 11,29), a Ludem Nowego Przymierza jest zarazem dialogiem wewnątrz naszego Kościoła, jakby między pierwszą i drugą częścią jego Biblii”. Powyższa argumentacja przekonuje nas o potrzebie czytania, studiowania i rozważania Starego Testamentu, Bożego słowa, w świetle którego lepiej i głębiej potrafimy poznać prawdę o Bogu, o świecie, o drugim człowieku i o sobie samych. Dzięki lekturze Starego Testamentu Ewangelia głoszona przez Jezusa Chrystusa promieniuje pełnym blaskiem i mocą. Jeżeli nie zaznaczono inaczej (np. nazwiskiem tłumacza), wersety biblijne przytoczono z Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata (NŚ). Poniżej podano objaśnienia skrótów nazw innych przekładów Biblii: AT - The Bible — An American Translation, J. M. Powis Smith i Edgar J. Goodspeed, 1935. Bg - Biblia gdańska, Bryt. i Zagr. Tow. Biblijne, Warszawa 1962. Bp - Biblia poznańska, wyd. II popr., Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1982-1987. BT - Biblia Tysiąclecia, wyd. II, Pallottinum, Poznań-Warszawa 1971. Bw - Biblia warszawska, Bryt. i Zagr. Tow. Biblijne, Warszawa 1975. BWP - Biblia Warszawsko-Praska, Kazimierz Romaniuk, Warszawa 1998. By - The Bible in Living English, Steven T. Byington, 1972. CKW - The New Testament — A New Translation in Plain English, Charles K. Williams, 1963. Da - The ‘Holy Scriptures’, J. N. Darby, 1882, przedruk 1949. ED - The Emphatic Diaglott, Benjamin Wilson, 1864, przedruk 1942. Int - The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures, 1969. JB - The Jerusalem Bible, wyd. przez A. Jonesa, 1966. KUL - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. pod patr. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Pallottinum, Warszawa-Poznań 1971. Kx - The Holy Bible, Ronald A. Knox, 1954, przedruk 1956. Mo - A New Translation of the Bible, James Moffatt, 1934. NAB - The New American Bible, wyd. Saint Joseph, 1970. NE - The New English Bible, 1970. NT - Nowy Testament, Bryt. i Zagr. Tow. Biblijne, Warszawa 1966. NTint- Grecko-polski Nowy Testament, wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, wyd. przez „Vocatio”, Warszawa 1993. NTIV - The New Testament in an Improved Version, Londyn 1808. NW - New World Translation of the Holy Scriptures — With References (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata — wydanie z przypisami). Pe - Ewangelia według św. Marka. Przekład ekumeniczny, wyd. przez „Słowo i Życie”, Warszawa 1993. Ro - The Emphasised Bible, Joseph B. Rotherham, 1897. RS - Revised Standard Version, wyd. II, 1971. TC - The Twentieth Century New Testament, wyd. popr., 1904. TEV - Good News Bible — Today’s English Version, 1976. We - The New Testament in Modern Speech, Richard F. Weymouth, 1929, przedruk 1944. Wp - Współczesny przekład, Bryt. i Zagr. Tow. Biblijne, Warszawa 1991. Yg - The Holy Bible, wyd. popr., Robert Young, 1887. Niektóre fragmenty wersetów biblijnych dodatkowo wyróżniono kursywą.

skróty nowego i starego testamentu